Home > Verzekeringsrecht > 8 gevolgen van verzekeringsfraude
Gepubliceerd: 10/01/2021
Wanneer een verzekerde een schadeclaim indient bij de verzekeraar, kan de verzekeraar een onderzoek instellen naar de claim. Er wordt bijvoorbeeld een toedrachtsonderzoeker ingeschakeld om een interview af te nemen bij de verzekerde of derden. Een uitkomst van het onderzoek kan zijn dat de verzekeraar van mening is dat sprake is van opzettelijke misleiding van de verzekeraar, ofwel verzekeringsfraude. Hoewel de verzekerde het daarmee oneens is, zal de verzekeraar gevolgen willen verbinden aan de door haar vastgestelde verzekeringsfraude.
In dit artikel komt in hoofdlijnen aan bod welke gevolgen de verzekeraar kan (dus hoeft niet) verbinden aan haar vaststelling dat sprake is van verzekeringsfraude. Het is een andere vraag of die vaststelling wel of niet terecht is. Alleen bij vaststaande of bewezen verzekeringsfraude kan de verzekeraar gevolgen daaraan verbinden. Anders niet. Daar wordt kort op teruggekomen in dit artikel en verwezen naar andere artikelen op onze website.
De verzekeraar zal bij vastgestelde verzekeringsfraude (vrijwel) altijd de uitkering van de schadeclaim weigeren. Dit zal de verzekeraar doen met een beroep op de wet of de polisvoorwaarden van de verzekering. Daarbij gaat de verzekeraar, in vergelijking met omringende landen, erg ver. De verzekeraar zal namelijk de gehele claim weigeren, ook al ziet de verzekeringsfraude op een klein onderdeel. Voorbeeld: bij een inbraak die daadwerkelijk heeft plaatsgevonden worden de sieraden, een horloge en een televisie gestolen met een totale waarde van 2000 euro. De verzekerde geeft dit op in zijn schadeclaim, maar geeft ook aan dat een camera van 100 euro is gestolen. De verzekeraar komt erachter dat de camera niet tot de gestolen goederen behoort. Hoewel de verzekeringsfraude dan ‘slechts’ die 100 euro betreft tegenover een wel terechte claim van 2000 euro, zal de verzekeraar de hele claim weigeren uit te keren.
Er zijn echter uitzonderingen denkbaar op dit ‘altijd niets’-beginsel. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de verzekerde meerdere verzekeringen heeft lopen, zoals een inboedel- en een opstalverzekering, en dat vaststaande fraude bij één verzekering niet per se hoeft te betekenen dat de uitkering bij de andere verzekering komt te vervallen. Onder omstandigheden is een volledige verval van het recht op uitkering op beide verzekeringen niet gerechtvaardigd.
Een tweede maatregel die bij vastgestelde fraude (vrijwel) altijd genomen wordt door de verzekeraar is de beëindiging van de verzekering. Dan gaat het in eerste instantie om de verzekering waar de (vermeende) fraude op ziet. Vaak zegt de verzekeraar dat zij uitgaat van wederzijds vertrouwen en dat dit vertrouwen geschaad is. Om die reden wordt de verzekeringsrelatie met de verzekerde stopgezet. Daarbij wordt tevens verwezen naar de polisvoorwaarden, waarin opgenomen is dat de verzekeraar de overeenkomst kan beëindigen bij gebleken verzekeringsfraude.
In diezelfde polisvoorwaarden staat vaak ook opgenomen dat andere verzekeringen die de verzekerde heeft lopen bij dezelfde verzekeraar, ook beëindigd kunnen worden. De verzekeraar zal dan met inachtneming van de opzegtermijn ook deze verzekeringen beëindigen. Niet alle verzekeringen kunnen echter stopgezet worden. Ten aanzien van de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen is dat namelijk niet altijd toegestaan. Wanneer beëindiging niet toegestaan is, zal de verzekeraar aantekenen dat uitbreiding of verhoging van de dekking niet langer geaccepteerd wordt.
Een derde (mogelijke) gevolg is de opname van de (persoons)gegevens in een register (of incidentenregistratiesysteem) van de betreffende verzekeraar, wat kan neerkomen op een eigen zwarte lijst van de verzekeraar. Namen die gebruikt worden voor dergelijke registers zijn: Gebeurtenissenadministratie, Intern Verwijzingsregister (IVR) of Incidentenregister.
Wat voor gevolgen heeft zo’n registratie dan? Wanneer de verzekerde een nieuwe verzekering wilt afsluiten, zal hij/zij vrijwel zeker geweigerd worden bij de verzekeraar waar hij/zij in het Incidentenregister staat. Het gaat dan ook om een zwarte lijst met personen die de verzekeraar niet in haar klantenbestand wilt hebben.
Verzekeraars in Nederland opereren onder meerdere (handels)namen. Zo vallen Centraal Beheer, FBTO en Interpolis allemaal onder de Achmea Groep. En Europeesche is dan weer een handelsnaam van ASR Schadeverzekeringen. Een registratie in het Incidentenregister betekent dat alle verzekeraars die behoren tot dezelfde groep en hetzelfde moederbedrijf hebben, toegang hebben tot het Incidentenregister.
Wanneer de verzekeraar verder wenst te gaan, zal zij ook andere verzekeraars willen waarschuwen. In dat geval worden de (persoons)gegevens ook gezet in het zogeheten Extern Verwijzingsregister (afgekort: EVR) van de stichting CIS te Den Haag. Alle aangesloten verzekeraars hebben toegang tot het EVR van de stichting CIS. In de praktijk betekent dit dat de verzekerde nergens meer een verzekering kan afsluiten tegen gangbare tarieven en voorwaarden. In feite betekent dit dat elke keer dat de naam van de verzekerde opduikt een rode vlag omhoog gaat en verzekerde geweigerd wordt. De verzekerde kan in de praktijk dan alleen nog terecht bij De Vereende, die zogenaamde ‘probleemverzekeringen’ afsluit. Gevolg is dat er véél meer verzekeringspremie betaald moet worden en dat er minder gunstige voorwaarden gelden.
Vanwege deze verregaande consequenties wordt een opname in het EVR van de stichting CIS aan zeer strenge eisen verbonden. Een onterechte registratie in het EVR komt Advocatenkantoor Phea helaas maar al te vaak tegen. Door de strenge eisen valt genoeg te doen tegen een EVR-registratie en kan zo’n CIS-registratie of EVR-registratie verwijderd worden. Zo is een redelijk vermoeden van verzekeringsfraude onvoldoende voor registratie in het EVR. Niet alleen moet er een gerechtvaardigde overtuiging zijn dat sprake is van verzekeringsfraude. Ook moet er voldoende bewijs van verzekeringsfraude voorhanden zijn. Deze overtuiging en het bewijs moeten er zijn op het moment van opname van (persoons)gegevens in het EVR.
De maximale duur van registratie is acht jaar. Hoewel in het verleden steevast de registratieduur op acht jaar werd gezet, ziet Advocatenkantoor Phea steeds vaker dat lagere registratieduren gehanteerd worden. Dit zal te maken hebben met het feit dat er een verplichte belangenafweging dient plaats te vinden, waarbij gekeken wordt naar de belangen van de verzekeraar en de belangen van de verzekerde. Het kan dus gebeuren dat ook bij vaststaande verzekeringsfraude niet tot externe registratie in het EVR overgegaan wordt vanwege de zeer nadelige gevolgen voor de verzekerde.
Veelal gaat de registratie van (persoons)gegevens in het EVR gepaard met een melding van de kwestie bij het Centrum Bestrijding Verzekeringscriminaliteit van het Verbond van Verzekeraars (afgekort: CBV). Het CBV is een afdeling binnen het Verbond van Verzekeraars (belangenvereniging van verzekeraars binnen Nederland) waar enkele mensen werkzaam zijn. Het CBV gebruikt de informatie voor het coördineren van onderzoeken naar verzekeringsfraude. De verzekeringsbranche kan via het CBV de registratie ook raadplegen bij sollicitaties en aanstellingen. Een dergelijke melding aan het CBV kan dus verregaande gevolgen hebben wanneer de verzekerde een carrière ambieert in de verzekeringsbranche of bij een financiële instelling.
Verder zal de verzekeraar ook de gemaakte onderzoekskosten willen verhalen op de verzekerde. De stelling van de verzekeraar komt erop neer dat zij geen onderzoekskosten had gemaakt als er niet is gefraudeerd. In de eerste plaats wordt een vast bedrag van 532 euro gevorderd, wat een gemiddelde bedrag aan onderzoekskosten per onjuiste schademelding betreft. De Service Organisatie Directe Aansprakelijkheid (SODA) incasseert deze kosten. Wanneer de verzekeraar ook externe onderzoeksbureaus of deskundigen heeft ingeschakeld, bijvoorbeeld voor het uitlezen van de auto of voor ongevalsonderzoek, zullen ook deze kosten neergelegd worden bij de verzekerde.
In sommige gevallen aangifte worden gedaan bij de politie van (verzekerings)fraude of valsheid in geschrifte. Dit komt in de praktijk echter erg zelden voor. Het lijkt erop dat aangifte bij de politie gedaan wordt in de gevallen dat het fraudebedrag heel hoog is en in gevallen waar sprake is van georganiseerde misdaad.
Tot slot zal in zéér specifieke gevallen ook melding gedaan worden bij de Autoriteit Financiële Markten (afgekort: AFM). De AFM is de Nederlandse gedragstoezichthouder op de financiële markten. Een dergelijke melding bij de AFM wordt gedaan in de gevallen dat de vermeende verzekeringsfraude gepleegd is door een persoon die werkzaam is in de financiële sector, bijvoorbeeld bij een verzekeraar of een assurantietussenpersoon. In de praktijk komt dit zelden voor.
Zo bezien zijn er best veel maatregelen die getroffen kunnen worden wanneer de verzekeraar van mening is dat sprake is van verzekeringsfraude. Vanwege de verregaande maatregelen die verbonden zijn aan de vaststelling van verzekeringsfraude, mag niet al te lichtvaardig verzekeringsfraude aangenomen worden. De verzekeraar moet gedegen onderzoek verrichten en nauwgezet nagaan of inderdaad sprake is van bedrog of verzekeringsfraude. Het moet niet gaan om een vergissing of misverstand.
Wordt in uw geval ten onrechte verzekeringsfraude vastgesteld met alle gevolgen van dien? Advocatenkantoor Phea wijst u op uw rechten en voorziet u van advies. Waar nodig kan een gerechtelijke procedure aanhangig worden gemaakt door een gespecialiseerde verzekeringsadvocaat. Heeft u een rechtsbijstandverzekering die dekking verleent? Uw rechtsbijstandsverzekeraar betaalt dan uw advocaatkosten bij een gerechtelijke procedure. Met uw toestemming nemen wij contact op met uw rechtsbijstandsverzekeraar om de dekking te regelen.
Hebt u vragen over een zaak waarbij de verzekeraar verzekeringsfraude aanneemt en/of over het verzekeringsrecht? Hebt u een discussie met uw verzekeraar over de dekking? Wij helpen u graag verder. Neem vrijblijvend contact met ons op. Vraag hierbij om een vrijblijvend kennismakingsgesprek, waarbij een advocaat oordeelt of uw zaak kans van slagen heeft.
Vrijblijvend een gesprek inplannen voor uw juridisch probleem? Neem contact op! Direct contact
